اسرار اعجاب انگیز نهفته در غارهای روستای گلستان نیر - تنها پیامک

غاری نادر و تاریخی در دل روستای سرسبز گلستان نیر دریکی از مناطق خوش آب وهوای کشور و استان اردبیل که نشان از قدمت تاریخ و تمدن در این منطقه دارد همه ساله پای گردشگران از نقاط مختلف کشور را به این منطقه باز می نماید.

وجود این غار تاریخی و کم نظیر در روستای گلستان شهرستان نیر در کنار ظرفیت خود منطقه که یکی از مناطق سرسبز با منظره های چشم نواز و آب وهوای خنک و معتدل به ویژه در فصل تابستان به شمار می رود، امتیازی مهم برای جذب گردشگران به این روستا بخشیده است.

این غار کم نظیر دست ساز که در دامنه جنوبی کوه موسوم به قروچی داغی واقع شده روستای گلستان را در منطقه ممتاز کرده و علاقه مندان به آثار تاریخی و باستانی را از طرفداران بازدید از این روستا قرار داده است.

با توجه به اینکه وجود غارها به ویژه در مواقع حمله دشمن نقش مهم و تأثیرگذاری در زندگی مردم در دوران باستان داشته، این غار بیانگر قدمت تاریخی در منطقه است.

سفال هایی با لعاب قرمزرنگ و نخودی و ظروف سفالی حاوی غذا و قطعات اعضای گوسفند و غیره بیانگر سنت تدفین قبل از اسلام و استقرار طولانی در دوران تاریخی قبل از اسلام است.

غار گلستان پیشینه ای به قدمت دوره اشکانی

به گفته رئیس گروه باستان شناسی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل این غارهای دست ساز متعلق به دوره اشکانی و ایلخانی است به طوری که در دوره اشکانی شکل گرفته اما دوره ایلخانی دوران اوج گسترش شکل گیری این غارها بوده است.

سیدروح الله محمدی می گوید: این غارها اغلب جنبه امنیتی در برابر حمله دشمنان داشته و می توانسته دژی محکم در برابر حملات نظامی باشد.

او با اشاره به شکل گیری چنین غارهایی در دامنه کوه سبلان خاطرنشان کرد: وجود سنگ های آتشفشانی قابل تراش و کنده کاری در دامنه کوه سبلان در شهرستان هایی نظیر مشگین شهر، نیر و سرعین سبب ایجاد چنین غارهای امنیتی شده است.

رئیس گروه باستان شناسی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل وجود این غار را بیانگر تاریخ و تمدن مردم منطقه برشمرده و می گوید: این غار تاریخی ظرفیت بالایی برای جذب گردشگران حوزه تاریخی و باستانی دارد.

این غار و دژ نظامی زیرزمینی احتمالاً از متعلقات یک قلعه دوران تاریخی در روزهای مبادا و تسخیر قلعه به دست دشمن بوده است. غار و پناهگاه دارای مدخل هایی است که تنها ورود از مدخل غربی آن میسر است.

به طورکلی این غار و پناهگاه نظامی دارای تالاری به ابعاد 18 متر طول و 4 متر عرض و ارتفاع 1/70 الی 1/80 است. این تالار دارای فضایی مستطیل شکل و سقف قوسی شکل است. در این مجموعه 10 اتاق معمولی که دارای طاقچه هایی برای قرار دادن وسایل روشنایی و سکوهایی برای گذاشتن سایر وسایل است.

همه اتاق ها دارای ورودی تونلی شکل هستند که همانند سقف اتاق ها قوسی بیضی شکل دارند ورودی اتاق ها به عرض 70 الی 80 سانتیمتر و ارتفاع 80 الی 90 سانتیمتر و دارای حاشیه و قاب بندی قوسی شکل هستند به عمق حدود 20 سانتیمتر برای نصب و نگهداری در است.

برخی از این اتاق ها دارای تونل های مواصلاتی به سایر اتاق ها و برخی نیز بن بست هستند. عرض اتاق ها معمولاً حدود سه متر و طول آن ها از سه تا 10 متر متغیر است؛ این مجموعه دارای 9 عدد تونل مواصلاتی که برخی از این تونل ها طولانی و برخی کوتاه هستند.

تونل ها به ندرت دارای راستا مستقیم و هم سطح هستند بلکه عمدتاً دارای راستا سراشیبی و سرازیر منتهی به اتاق ها هستند.

یکی از نکات جالب در اتاق شماره 10 است که یک شگرد مهندسی نظامی درزمینهٔ استتار و اختفا است، زیر در داخل اتاق که حدود 10 متر طول دارد چندین طاقچه بزرگ در جدارهایش کنده شده است که در داخل این اتاق دقیقاً در گوشه ناپیدای کف طاقچه دهانه چاهی تقریباً به قطر 50 سانتیمتر وجود دارد که خود ورودی یک فضای نسبتاً وسیع و مستقل را تشکیل می دهد.

ورودی آن با چنین اوصافی مطلقاً در دید نیست و سعی شده است که درست خارج سطوح کف و جداره های اتاق اصلی فضاهای لازم کنده شود به طوری که نه با راه رفتن و نه با معاینه دیوارها نتوانند به لحاظ ارتعاش و تولید صدای خاص جای این فضای مخفی را مشخص نمایند.

در داخل این پناهگاه نظامی زیرزمینی هفت عدد چاه شناسایی شده که برخی از آن ها چاه هایی برای به دام انداختن مهاجمان احتمالی، برخی نیز مدخل گذرگاه هایی به منظور کنترل کردن و نیز سخت کردن راه نفوذنمایندگان احتمالی کنده شده اند.

عمق چاه های منفرد حدود سه متر و عمق چاه های گذرگاه حدود دو متر است همه این چاه ها دارای طرح و اندازه تقریباً یکسانی است که با قرار دادن درپوش مخصوص از بیرون و داخل در مواقع لزوم بسته می شده است. شکل این چاه ها همگی گنبدی شکل که اجازه بیرون آمدن را به فرد نمی دهد و در مواقع عادی نیز به عنوان انبار می توانسته کاربرد داشته باشد.

این پناهگاه نظامی زیرزمینی بیانگر هوشمندی و مهارت فوق العاده پدیدآورندگان آن در روزگار باستان است، ورودی های باریک که تنها منبع نورگیر آن هستند، فضای تاریک داخلی همچنین وجود چاه های منفرد با کاربرد تله ای شکل آن و سایر فضاهای کشف نشده آن استفاده از آن را برای بازدیدنمایندگان بدون افراد آشنا به محل و تجهیزات ایمنی و روشنایی مشکل می نماید.

با توجه به اهمیت و عظمت این مجموعه کنده شده در دل زمین لزوم تهیه نقشه راهنما، تأمین روشنایی داخلی و تلاش در راستای کشف و شناسایی همه فضاهای کنده شده را ضروری می نماید تا علاوه بر اینکه موجب کشف واقعیت های بیشتری در خصوص این مکان باستانی خارق العاده، سبب استقبال گردشگران، محققان و علاقه مندان بسیاری از این پناهگاه استثنائی شود.

این غار باستانی و تاریخی در دل روستای گلستان که در فاصله 12 کیلومتری شهرستان نیر و چهارکیلومتری جاده نیر به اردبیل واقع شده، قرار گرفته است و قدمت تاریخی آن زمینه برای ایجاد رونق هر چه بیشتر در آن را فراهم کرده است.

در کنار نزدیکی به سبلان، طبیعت سرسبز، دره بکر و زیبا، چشمه سارهای خدادادی فراوان و آب وهوای معتدل و خنک، وجود این غارها نیز امتیازی مهم برای گردشگری روستای گلستان به شمار می رود و در کنار گردشگری طبیعی فرصتی برای گردشگری تاریخی را نیز فراهم کرده است.

تمامی این قابلیت ها و جاذبه های مهم تاریخی و طبیعی سبب شده تا روستای گلستان به یکی از قطب های مهم گردشگری استان اردبیل و شهرستان نیر تبدیل شده و همه ساله پذیرای انبوه گردشگران در منطقه باشد.