ردپای زیبد گناباد در طولانی ترین واقعه تاریخی شاهنامه فردوسی - تنها پیامک

رجبعلی لباف خانیکی ضمن گرامیداشت 25 اردیبهشت ماه روز بزرگداشت فردوسی، نبرد دوازده رخ را یکی از انسانی ترین نبردهای تاریخ دانست و عنوان نمود: بیشتر داستان ها و حکایت های شاهنامه، اسطوره است و نمی توان به طور حتم شخصیت های شاهنامه را شخصیت های حقیقی دانست اما واقعیت این است که فردوسی با نگاه ژرف و سعه صدری که داشته و همچنین از طرفی بر تاریخ و جغرافیای ایران نیز اشراف کامل داشته است؛ روایت ها و داستان ها را به گونه ای در پهنه ایران زمین جان بخشیده است که گویی در همان محل رخ داده است.

وی ادامه داد: یکی از این رویدادها جنگ دوازده رخ است که محل وقوع آن با استناد به شاهنامه فردوسی، کاملا بر واقعیت منطبق است و این نبرد در مناطقی از گناباد و به خصوص روستای زیبد به وقوع پیوسته است.

لباف خانیکی در بیان خلاصه ای از این رویداد گفت: بعد از اینکه سپاه ایران در یکی از جنگ ها مغلوب تورانیان می گردد، کیخسرو، شاه ایران به دنبال جبران این شکست است که خبردار می گردد تورانیان به سرداری پیران ویسه دوباره به ایران لشکرکشی نموده اند. ایرانیان و تورانیان در دشت گناباد به هم می رسند و ایرانی ها در روستای زیبد اردو می زنند و تورانیان نیز در کوه های نزدیک کاخک گناباد مستقر می شوند.

وی ادامه داد: این جنگ یک جنگ فرسایشی بوده و یک هفته به طول می انجامد و در این مدت هر کدام از طرفین به دیگری شبی خون زده و تعدادی نیز در این گیرودار کشته می شوند تا اینکه پیران ویسه، سردار تورانی پیشنهاد می نماید که 11 نفر از پهلوانان ایرانی و 11 نفر از پهلوانان تورانی گزینش شده و با یکدیگر نبرد تن به تن داشته باشند و هر گروهی که شکست خورد کل سپاه این شکست را بپذیرد که در نهایت ایرانیان پیروز شده و این تدبیر اندیشمندانه باعث می گردد که تلفات این جنگ به حداقل برسد و به همین دلیل نیز پیران ویسه نزد ایرانیان محبوبیتی خاص پیدا می نماید.

لباف خانیکی گفت: پس از اتمام نبرد تن به تن، پیران ویسه که سردار تورانی است با گودرز، سردار ایرانی درگیر می گردد که پیران ویسه مغلوب گودرز شده و کشته می گردد و به همین دلیل این نبرد به نبرد دوازده رخ معروف شده است.

وی اعلام کرد: از آن جا که پیران ویسه نزد ایرانیان محبوبیت خاصی داشت؛ کیخسرو، شاه ایران دستور می دهد که او را به سبک ایرانی و در دخمه دفن نمایند که با تشریفات و درون تابوت زر و در دخمه دفن می گردد. برای محل دفن او نیز سه روایت احتمال دارد که یکی از آن ها روستای درصوفه در دهستان زیبد است.

لباف خانیکی اضافه کرد: بسیاری قلعه تاریخی روستای زیبد را محل وقوع جنگ دوازده رخ می دانند اما آنچه به صراحت در شاهنامه به آن اشاره شده است خود روستای زیبد است.

وی عنوان کرد: روستای زیبد به دلیل اینکه اردوگاه لشکر ایران بوده و کیخسرو نیز در آنجا اقامت داشته است به لحاظ تاریخی بسیار حائز اهمیت است و علاوه بر آن، قلعه تاریخی روستای زیبد، قلعه شهاب و روستای درصوفه یک مثلث تاریخی بسیار مهم در دهستان زیبد گناباد است که آبستن رویدادهای تاریخی بسیار با ارزشی بوده است.

این باستان شناس پیشکسوت گنابادی یادآور شد: چه خوب است که با نام گذاری میدان ها، خیابان ها و... به نام پهلوانان و قهرمانان ایران باستان و ساخت تندیس آن ها در نقاط مهم شهر، قدر این گنجینه های ارزشمند تاریخی را بدانیم و سهم اندکی در معرفی این تاریخ ارزشمند به آیندگان و جهانیان داشته باشیم.

روستای زیبد در 20 کیلومتری جنوب غربی شهرستان گناباد واقع شده است و قلعه تاریخی آن نیز در تاریخ 11 دی 1380 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.