انتشار اولین تصاویر از سطح شگفت انگیز سیاره زهره - تنها پیامک

به گزارش خبرنگاران، زُهره یا ناهید، دومین سیاره زمین سان منظومه شمسی است که در مداری میان مدار های زمین و عطارد قرار گرفته است. سیاره زهره از نظر مداری، نزدیک ترین فاصله به زمین را دارد، اما گرم ترین سیاره در منظومه شمسی نیز هست و همین امر سبب شده تا پوشش غلظی جو آن را فراگیرد که تماشا آن را با چشم غیر مسلح سخت می نماید. این جو بسیار غلیظ نه تنها تماشا این سیاره را از زمین سخت می نماید بلکه به علت گرمای بسیار زیاد، برای کاووشگر های فضایی نیز سختی های خبرنگارانانی ایجاد می نماید. اما کاوشگر پارکر ناسا به نظر می رسد اولین نگاه های دقیق ما به سطح این سیاره را محقق نموده است.

برایان وود، اخترفیزیکدان آزمایشگاه تحقیقات نیروی دریایی ایالات متحده و عضو تیم WISPR می گوید: زهره سومین شی درخشان در آسمان است، اما تا همین اواخر ما اطلاعات زیادی در خصوص ظاهر سطح آن نداشتیم، زیرا دید ما از آن به وسیله یک جو غلیظ مسدود شده است. ولی اکنون، ما بالاخره برای اولین بار از فضا سطح آن را در طول موج های مرئی می بینیم. اگرچه زهره نسبتاً نزدیک به زمین است، اما مطالعه آن بسیار سخت است. این سیاره به عنوان همزاد شیطانی زمین شناخته می گردد، زیرا اگرچه از نظر میزان، جرم، ساختار و ترکیب شبیه به زمین است، اما عمیقاً امکان حیات در آن غیر قابل تصور است.

زمین معتدل و مرطوب است، ولی زهره خشک و احتمالاً آتشفشانی است و دمای سطح آن به طور میانه 471 درجه سانتیگراد (880 درجه فارنهایت) می باشد. آسمان زهره مملو از ابر های ضخیم و سمی است که اسید سولفوریک می بارد. این ویژگی ها، آنالیز سیاره را از نزدیک سخت می نماید و فرودگر های ارسال شده به آن را در نهایت ذوب می نماید. در واقع، این ابر های خفه نماینده، مشاهدات بیرونی سطح را اگر نه غیرممکن، اما بسیار سخت می نمایند. اینجاست که WISPR دانشمندان را شگفت زده کرد. سال گذشته، تصاویری از سمت شب زهره گرفته شد که به نظر می رسید ویژگی های سطحی را به وسیله لایه های ابر نشان می داد.

کاوشگر WISPR برای نور مرئی بهینه شده است. یعنی در طول موج هایی که چشم انسان می تواند ببیند عکس می گیرد. اما معلوم شد که این کاوشگر می تواند کمی دورتر را نیز ببیند، یعنی بخش مادون قرمز نزدیک به طیف نامرئی برای چشم انسان. وود شرح می دهد در سمت روز زهره، که به وسیله خورشید گرم می گردد، هرگونه تشعشعات فروسرخ سطح از بین می رود. اما در سمت شب، به نظر می رسد تغییرات دما در سطح سیاره به طور غیرمنتظره ای به وسیله این کاوشگر قابل تشخیص است. سایر فناوری ها، مانند تصویربرداری راداری صورت گرفته به وسیله کاوشگر ماژلان در دهه 1990، و تصویربرداری مادون قرمز صورت گرفته به وسیله کاوشگر فعلی JAXA Akatsuki، نقشه بسیار خوبی از زمین شناسی سطح زهره را به ما ارائه نموده اند. به گفته محققان، مشارکت WISPR، اما درک ما را به سطح طیف مرئی می رساند.

پرواز سال گذشته این کاوشگر، منطقه ای به نام Aphrodite Terra را نشان داد که بزرگترین منطقه مرتفع در سطح سیاره است و به صورت یک لکه تاریک در برابر ابر های درخشان ظاهر شد. چنین ظاهری به این علت است که آفرودیت ترا با ارتفاع بالاتری که دارد، بسیار سردتر از زمین های اطراف خود است، بنابراین در تصاویر مادون قرمز یا نزدیک به مادون قرمز از این سیاره، قابل مشاهده است. این تصاویر ویژگی های دیگری را نیز نشان می دهد. فلات Tellus Regio و دشت های Aino Planitia نیز دارای تغییرات ارتفاعی هستند که باعث می گردد به وسیله ابر ها در طول موج های فروسرخ قابل مشاهده باشند. اگرچه این تصاویر از نظر توپوگرافی چیز نوی را نشان نداده اند، اما داده ها همچنان می توانند به ما در درک بهتر زهره یاری نمایند.

از آنجایی که کانی های مختلف گرما را متفاوت راهنمایی و آزاد می نمایند، می توان از انتشارات برای بازسازی کانی شناسی سطح سیاره نیز استفاده کرد. این به نوبه خود می تواند به ما در درک تاریخچه سیاره یاری کند. به عنوان مثال، می دانیم که زهره در گذشته از نظر آتشفشانی بسیار فعال بوده است. مطالعه سطح آن می تواند به ما یاری کند تا بفهمیم که این فعالیت چقدر گسترده و چقدر بزرگ بوده است. افزودن داده های مرئی و نزدیک به فروسرخ به مجموعه داده های موجود، دامنه طول موج هایی را که دانشمندان می توانند برای انجام این کار استفاده نمایند، افزایش می دهد.

هدف اصلی پارکر کاوش در خورشید است و مشاهدات مربوط به زهره آن تقریباً تصادفی است. این کاوشگر از سیاره برای انجام مانور های یاریی گرانشی و از گرانش زهره برای انجام تنظیمات سرعت و جهت در ماموریت خورشیدی خود استفاده می نماید. قرار است در مجموع هفت مورد از این مانور ها انجام گردد که تا کنون پنج تای آن ها صورت گرفته است. با این همه تنها دو مورد از آن ها تا به امروز برای این تصاویر در شب مناسب بوده اند.

از دو یاری گرانشی به جای مانده، تنها یکی امکان مشاهدات بیشتر را می دهد. یاری گرانشی نهایی، که برای 6 نوامبر 2024 برنامه ریزی شده است. ما مجذوب خواهیم شد تا ببینیم WISPR چه چیز دیگری ممکن است پیدا کند. نیکولا فاکس، فیزیکدان بخش هلیوفیزیک ناسا می گوید: پارکر به عملکرد بهتر از انتظارات ما ادامه می دهد و ما هیجان زده هستیم که این مشاهدات نو در طول مانور یاری گرانشی بعدی، چگونه می تواند به پیشرفت تحقیقات زهره به روش های غیرمنتظره یاری کند. این تحقیق در نشریه Geophysical Research Letters منتشر شده است.

منبع: sciencealert

ترجمه: مصطفی جرفی-خبرنگاران