دیدنی های خاش؛ از مسجد جامع تا سرو زربین سنگان - تنها پیامک

شهرستان خاش (به بلوچی ءواش: واش) یکی از شهرستان های بلوچستان است.

وجه تسمیه

در لهجه محلی به آن خواش و واش گفته می گردد و از وش برگرفته شده به معنی خوش آب وهوا خاش یا خوش در زبان فارسی به معنی مادر زن هست.

در این شهر مرزی آثار و بقایای بناهای تاریخی در کنار برخی عارضه ها و دیدنی های طبیعی وجود دارد که در ادامه آن ها را معرفی می کنیم.

مسجد جامع خاش

مناره مسجد جامع خاش مربوط به دوره قاجار است. این اثر در تاریخ 6 خرداد 1377 با شماره ثبت 2026 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این بنا الهام گرفته از معماری سنتی ایران است. مناره از نوع استوانه ای مارپیچ و به صورت منفرد است که این بنا دارای بدنه ای بلند و کشیده است. این مناره با آجرهای سخت و مقاوم ساخته شده که با آجرهای به هم فشرده و کنار هم چسبیده پوشیده شده است.

چشمه آب معدنی دوشینگ

این چشمه در راستا راه خاش - زاهدان و در شمال غربی کوه تفتان واقع شده است. آب این چشمه اختصاصات آب های معدنی از نوع آب های جوی و آتشفشانی نوخاسته را دارد و در ردیف آب های سولفات کلسیم همراه با منیزیم ولرم است.

قلعه حیدر آباد

قلعه حیدرآباد در جنوب شرق خاش از جمله آثار تاریخی مهم شهرستان خاش به شمار می رود. این قلعه درسال 1920 میلادی (1299 هجری شمسی) از طریق شخصی به نام عیدوخان ساخته شد و تا سال 11307 هجری شمسی به عنوان محل سکونت همین شخص و خانواده اش مورد بهره برداری قرار گرفت. بعدها از این قلعه به عنوان محل نگهداری آذوقه و مهمات نیروهای انگلیسی به سرپرستی ژنرال دایر استفاده شده است.

عمده مصالح به کار رفته در قلعه خشت خام و کاهگل است و دارای برج ها و طاق های هلالی زیبایی است که از طریق سازمان میراث فرهنگی مورد بازسازی و بازسازی قرار گرفته است

زیارتگاه مرتضی علی

این زیارتگاه با توجه به نوع معماری بنا به دوره تیموری- صفوی نسبت داده می گردد. بنا دارای پلان مربع شکل و گنبدی که روی گوشواره ها و طاق نماهای زیبایی ایجاد شده است. داخل بنا با اندود گچ پوشیده شده و دارای 10 طاق نما و محراب است. مکانی نیز در کنار مقبره برای استفاده زائرین در نظر گرفته شده است.

رشته کوه تفتان

این کوه در چهل و دو کیلومتری شمال شهر خاش بین شهر میرجاوه و شهرستان خاش واقع شده است. ارتفاع آن از سطح میانه آب های خلیج فارس 3941 متر و نسبت به دشت های اطراف حدود دو هزار متر است.

برخی بر این باورند که نام کوه تفتان از واژه تفت به معنی گرم و سوزان آمده است. این تسمیه به علت خروج آتشفشانی مرکب از بخار آب و گاز گوگرد از دهانه آن است. کوه تفتان در اصطلاح محلی به چهل تن معروف است. به طوری که شایع است چهل تن از راشدین مذهبی در این کوه ناپدید شده اند، ازاین رو کوه چهل تن نامیده می گردد و شاخک شمال آن نیز به همین سبب به نام کوه زیارت معروف شده و در گذشته محل زیارت اهالی این نواحی بوده است.

قلعه ایرندگان

این بنا در روستای ایرندگان و در 65 کیلومتری شهر خاش واقع شده است. روستای ایرندگان و روستاهای پیرامون آن در امتداد رودخانه شکل گرفته اند و طول آن ها به 5 کیلومتر می رسد.

زمان ساخت این قلعه به دوره قاجاریه باز می گردد.

غار گواتامک

این غار در 120 کیلومتری جنوب شهر خاش و در بخش ایرندگان واقع شده است.

دهانه ورودی این غار به قطر حدود یک متر است. انتهای این غار حدود 100 متری به غاری کم عرض ولی طولانی در دل کوهستان ختم می گردد.

غار چاهک

غار چاهک در 40 کیلومتری شمال شرقی خاش در ارتفاع 1896 متری واقع شده است. آب چشمه داخل غار از کیفیت بالایی برخوردار بوده و تأمین کننده آب روستای چاهک است. در اطراف غار گیاهانی همچون بنه، زرشک، انجیر وحشی، پونه، تاغ، خزه و سرخس است و دارای چشم انداز ها زیبا، چشم انداز بی نظیر و آب چکان های زیبایی است.

دریاچه سه دریا

این دریاچه که از جاذبه های طبیعی ناحیه بلوچستان است، در فاصله 75 کیلومتری شهرستان خاش و در قلل کوه تفتان واقع شده است. همان طور که از نام آن تعیین است، از سه دریاچه کوچک تشکیل شده که عمق دو دریاچه در قسمت شمالی کم و اغلب آب گوارا دارند و دریاچه دیگر که نسبتا بزرگ تر است، دارای آب دائمی و شور است.

سرو زربین سنگان

اثر طبیعی ملی سرو زربین سنگان در در 45 کیلومتری شهرستان خاش واقع شده که ارتفاع آن حدود 30 متر و قطر تنه درخت سه متر است.

بعد از اسلام برای اینکه این درخت از بین نرود، مردم منطقه از آن به نام درخت میرعمر یاد می کردند و بعدها به نام سُل نام گذاری شد. در گذشته این درخت به عنوان زیاتگاهی بود که مردم برای زیارت به آن مراجعه می کردند و با بستن نخ و تکه پارچه مراد و خواسته های خود را از آن می طلبیدند.