راهنمای جامع تمام سیاره های منظومه شمسی - تنها پیامک

ترتیب سیاره ها در منظومه شمسی، هنگامی که از سمت خورشید آغاز کنیم، به صورت زیر خواهد بود: عطارد، ناهید، زمین، مریخ، مشتری، زحل، اورانوس، نپتون و سپس سیاره احتمالی نهم. پیش از این پلوتو به عنوان سیاره نهم در نظر گرفته می شد اما در سال 2006 اتحادیه بین المللی نجوم طبق ویژگی های متفاوت آن و بر اساس رأی گیری منجمان تصمیم گرفت عنوان سیاره کوتوله را برای آن در نظر بگیرد.

منظومه شمسی چیست؟

منظومه شمسی مجموعه ای از اجرام آسمانی است که شامل خورشید و تمام اجرام کوچک تر مانند سیارات، قمرها، سیارک ها و دنباله دارها می گردد که در مدارهای مختلفی به دور این ستاره مرکزی می چرخند. خورشید، به عنوان ستاره ای در مرکز این منظومه، منبع اصلی نور و انرژی برای تمام سیارات و اجزای دیگر محسوب می گردد. این سیستم بر اثر گرانش خورشید، ساختاری پایدار پیدا نموده و باعث شده است که اجرام منظومه شمسی در مسیرهای مشخصی حرکت داشته باشند. اما منظومه شمسی با همه بزرگی، تنها بخشی از کهکشان راه شیری است که خود مجموعه ای از میلیاردها کهکشان موجود در کیهان است.

سیارات منظومه شمسی در این ساختار در مدارهای مختلفی جای گرفته اند. در این منظومه، هشت سیاره اصلی به ترتیب فاصله از خورشید عبارتند از: عطارد، زهره، زمین، مریخ، مشتری، زحل، اورانوس و نپتون. هر یک از این سیاره ها ویژگی های منحصر به فردی دارند؛ برای نمونه، مشتری بزرگ ترین سیاره است و حلقه های زیبا و چشمگیر زحل آن را متمایز نموده اند. علاوه بر این، سیارات کوتوله مانند پلوتو و اجرامی مانند کمربند سیارکی و ابر اورت، از دیگر اجزای مهم منظومه شمسی به شمار می آیند که در کنار سیارات به کشف رمز و رازهای کیهانی یاری می نمایند.

معلومات درباره سیاره ها

واژه سیاره را درباره بسیاری از اجرام شنیده اید اما سیاره واقعا چیست؟ اتحادیه بین المللی نجوم سیاره را به عنوان جرمی تعریف می نماید که در عین حال که قمر جرم دیگری نیست، دور ستاره مرکزی منظومه می چرخد. از سویی به میزان کافی بزرگ است که با وزن خود حالت کروی پیدا کند اما آن قدر بزرگ نیست که مانند یک ستاره آغاز به هم جوشی هسته ای کند. بعلاوه در محدوده آن جرم بزرگ دیگری وجود نداشته باشد و به عبارتی همسایگی خود را پاکسازی نموده باشد.

این تعریف آنچه را که باید و نباید به عنوان سیاره در نظر گرفته گردد، محدود می نماید. نبود این تعریف باعث شده بود اخترشناسان ناگزیر باشند اجرام کشف شده بیشتر و بیشتری را در منظومه شمسی به عنوان سیاره طبقه بندی نمایند. اما طبق تعریف تازه، پلوتو هم از جمله اجرامی بود که با این تعریف هماهنگ نبود و از لیست سیارات کنار گذاشته شد.

مشکل پلوتو، علاوه بر میزان کوچک و مدار خارج از چارچوب آن، این است که همسایگی خود را از دیگر اجرام فضایی پاک نمی نماید و فضایی که در آن حضور پیدا می نماید، شامل شمار زیادی اجرام دیگر در کمربند کویپر هم می گردد. با این وجود، کاستن از جایگاه پلوتو همچنان بحث برانگیز است. به ویژه آنکه این سیاره کوتوله پیش از این به مسافر زمینی، فضاپیمای افق های نو قلب نشان داده بود!

تعریف سیاره به وسیله اتحادیه بین المللی نجوم باعث شد تا اجرام کوچک و دوردست دیگری هم در گروه سیاره های کوتوله جای بگیرند که از جمله آن ها می توان به بعضی اجرام کمربند کویپر، مانند اریس (Eris)، هائومیا (Haumea) و ماکی ماکی (Makemake) اشاره نمود.

با تعاریف تازه، جایگاه سرس (Ceres) یک جرم فضایی کاملا گرد در کمربند سیارک ها میان مریخ و مشتری هم تغییر کرد. سرس هنگامی که در سال 1801 میلادی کشف شد، یک سیاره در نظر گرفته شد، اما بعدا به عنوان یک سیارک تلقی شد. اما این عنوان هم هنوز کاملا مناسب نبود زیرا این جرم خیلی بزرگ تر و کروی تر از دیگر سیارک ها بود. بنابراین اخترشناسان در سال 2006 آن را به عنوان سیاره کوتوله طبقه بندی کردند. هرچند بعضی از اخترشناسان تمایل دارند سرس را به عنوان یک سیاره دهم در نظر بگیرند.

نام سیاره های منظومه شمسی به ترتیب

اگر از خورشید به سمت بیرون حرکت کنیم، یعنی معکوس سیاره های منظومه شمسی به ترتیب دورترین از خورشید پیش برویم، ابتدا از چهار سیاره داخلی منظومه شمسی می گذریم سپس به کمربند سیارکی می رسیم. در ادامه چهار غول گازی را پشت سر می گذاریم و به کمربند سیارکی کویپر می رسیم و حتی اگر بیشتر پیش برویم بیشتر با هلیوپاز (لبه هورسپهر) روبه روی خواهیم شد. بنابراین اگر بخواهیم سیاره های منظومه شمسی را از سمت خورشید نام ببریم، باید به ترتیب به عطارد، زهره، زمین، مریخ، مشتری، زحل، اورانوس و نپتون اشاره کنیم.

به گفته ناسا ابر اورت (Oort Cloud) هم محدوده ای است که به عنوان حاشیه منظومه شمسی در نظر گرفته می گردد، زیرا فراتر از آن، گرانش دیگر ستاره ها آغاز به تسلط بر گرانش خورشید می نماید. مرز داخلی منطقه اصلی ابر اورت ممکن است به میزان 2 هزار واحد نجومی (AU) از خورشید ما فاصله داشته باشد، در حالی که تخمین زده می گردد لبه بیرونی آن تا حدود 100 هزار واحد نجومی توسعه یابد. لازم به ذکر است یک واحد نجومی میانگین فاصله بین زمین و خورشید و دقیقا برابر با 149،597،870،700 متر (149،597،871 کیلومتر) است.

از زمان کشف پلوتو در سال 1930 میلادی، بچه ها می آموختند که منظومه شمسی نه سیاره دارد. اما این روند در اواخر دهه 1990 میلادی کم کم دستخوش تردید شد و اخترشناسان آغاز به بحث و گفت وگو درباره این کردند که آیا پلوتو واقعا یک جرم سیاره ای است؟ انتها در یک تصمیم بسیار بحث برانگیز، اتحادیه بین المللی نجوم در سال 2006 تصمیم گرفت که پلوتو را به عنوان سیاره کوتوله طبقه بندی کند و لیست سیارات واقعی منظومه شمسی را فقط به هشت مورد کاهش دهد.

اما این انتها ماجرای سیاره های منظومه شمسی نیست. ستاره شناسان هنوز در حال جست وجو و کاوش برای شکار سیاره احتمالی دیگری در منظومه شمسی هستند. یک سیاره نهم واقعی که شواهد ریاضی در خصوص وجود آن در 20 ژانویه 2016 اعلام شد. برآورد شده است که سیاره 9 که به آن سیاره X هم گفته می گردد، حدود 10 برابر جرم زمین و 5000 برابر جرم پلوتو داشته باشد.

انواع سیارات در منظومه شمسی

چهار سیاره داخلی نزدیک به خورشید شامل عطارد، زهره، زمین و مریخ، اغلب به عنوان سیارات سنگی هم نامیده می شوند، چون سطح آن ها صخره ای و خاکی است. سیاره کوتوله پلوتو هم دارای سطح صخره ای، هرچند یخ زده است اما هرگز با چهار سیاره سنگی گروه بندی نشده است.

چهار سیاره بزرگ بیرونی شامل مشتری، کیوان، اورانوس و نپتون گاهی اوقات به علت میزان بزرگ آن ها نسبت به سیارات زمین سان، سیارات مشتری سان هم نامیده می شوند. آن ها بعلاوه بیشتر از گازهایی مانند هیدروژن، هلیوم و آمونیاک به جای سطوح صخره ای ساخته شده اند، اگرچه ستاره شناسان معتقدند بعضی یا همه آن ها ممکن است دارای هسته های جامد باشند.

مشتری و زحل، غول های گازی (Gas Giants) هم نامیده می شوند، در حالی که به سیاره های دورتر یعنی اورانوس و نپتون، غول های یخی (Ice Giants) گفته می گردد. به این علت که اورانوس و نپتون آب و دیگر مولکول های تشکیل دهنده یخ، مانند متان، هیدروژن سولفید و فسفن بیشتری دارند که به گفته جامعه سیاره ای، در شرایط سرد این سیارات، در ابرها متبلور می شوند. برای درک بهتر خوب است بدانید که طبق داده های کتابخانه ملی پزشکی آمریکا، متان در دمای منفی 183 درجه سانتی گراد متبلور می گردد.

عطارد (Mercury)

عطارد نزدیک ترین سیاره به خورشید و کوچک ترین سیاره منظومه شمسی است که ابعاد آن فقط کمی بزرگ تر از ماه، قمر زمین است. با فاصله حدود دو پنجم فاصله میان زمین و خورشید، چون بسیار به سیاره مرکزی منظومه ما نزدیک است، هر گردش آن به دور خورشید تنها 88 روز طول می کشد.

عطارد یا تیر، با توجه به همین نزدیکی تغییرات چشمگیری را در دمای روز و شب خود تجربه می نماید. دمای آن در روز می تواند به 840 درجه سانتی گراد برسد که به میزان کافی برای ذوب شدن بالاست. در همین حال، در سمت شب، درجه حرارت به منفی 180 درجه سانتی گراد کاهش می یابد.

جو عطارد بسیار رقیق است و در درجه اول از اکسیژن، سدیم، هیدروژن، هلیوم و پتاسیم تشکیل شده است. با توجه به همین رقیق بودن، نمی تواند شهاب های ورودی را در خود بسوزاند و بدین ترتیب سطح آن دقیقا مانند ماه ما با دهانه های برخوردی پر شده است.

فضاپیمای مسنجر (Messenger) ناسا طی مأموریت چهار ساله خود، اکتشافات باورنکردنی را درباره این سیاره پیش برد که انتظارات اخترشناسان را به چالش می کشد. از جمله این یافته ها، کشف یخ های آب و ترکیبات ارگانیک یخ زده در قطب شمالی عطارد بود و بعلاوه نشان داد که آتشفشان نقش مهمی در شکل دادن به سطح سیاره داشته است.

ناهید (Venus)

ناهید یا زهره، دومین سیاره از سمت خورشید است و البته با اینکه نسبت به عطارد از خورشید دورتر است اما داغ ترین سیاره منظومه شمسی محسوب می گردد. جو ضخیم آن بسیار سمی است و از ابرهای سولفوریک اسید تشکیل شده است که بدین ترتیب نمونه ای شدید از اثر گلخانه ای را در این سیاره شکل می دهد و دنیایی جهنمی می آفریند.

میانگین دمای سطح زهره 465 درجه سانتی گراد است و فشار آن 92 بار، یعنی در سطحی خردنماینده است. بعلاوه به طرز عجیبی، زهره به آرامی از شرق به غرب می چرخد که جهت مخالف بیشتر سیارات دیگر در منظومه شمسی است.

گاهی اوقات زهره به عنوان دوقلوی زمین خوانده می گردد چون این دو سیاره از نظر میزان مشابه هستند و تصاویر راداری هم در زیر جو آن کوه ها و آتشفشان های بسیاری را نشان می دهد. اما قطعا تفاوت های این دو سیاره بسیار بیشتر است.

این سیاره درخشان منبع الهام داستان های بسیاری هم بوده است. از جمله یونانیان باستان معتقد بودند که زهره دو شیء فرق دارد که یکی در آسمان صبح و دیگری در آسمان عصر دیده می گردد. بعلاوه چون پس از ماه، از هر جرم آسمانی دیگری در آسمان شب روشن تر است، بارها به عنوان شیء ناشناخته هم گزارش شده است!

زمین (Earth)

زمین، سیاره خانه ما، سومین سیاره از سمت خورشید است. یک دنیای آبی که دو سوم سیاره را تحت پوشش خود قرار داده است. جو زمین سرشار از نیتروژن و اکسیژن است و تنها دنیای شناخته شده است که می تواند پذیرای حیات باشد.

زمین در محور خود با سرعت 467 متر بر ثانیه (کمی بیشتر از 1600 کیلومتر بر ساعت) در استوا می چرخد و با بیش از 29 کیلومتر بر ثانیه پیرامون خورشید حرکت می نماید.

مریخ (Mars)

مریخ چهارمین سیاره از سمت خورشید است. سیاره ای سرد و شبیه به کویر که در گرد و غبار آهن اکسید پوشیده شده است و بدین ترتیب رنگ قرمز را به خود می گیرد که به نوعی امضای این سیاره به شمار می رود. مریخ شباهت هایی جالبی با زمین دارد: صخره ای است، دارای کوه ها، دره هاست و سامانه های طوفانی دارد که از تنوره های دیو محلی تا طوفان های گردوغبار سیاره ای را دربر می گیرد.

شواهد علمی قابل توجه نشان می دهد که مریخ در یک مقطع زمانی در میلیاردها سال پیش دنیای بسیار گرم تر، مرطوب تر دارای رودخانه ها و شاید حتی اقیانوس هایی بوده است. اگرچه جو مریخ برای وجود آب مایع برای هر مدت زمان بسیار رقیق است، اما بقایای آن مریخ مرطوب هنوز هم وجود دارد. ورق های یخ آب به میزان مساحت کالیفرنیا در زیر سطح مریخ قرار دارند و در هر دو قطب آن هم کلاهک های یخی دیده می گردد.

دانشمندان بعلاوه فکر می نمایند که مریخ باستان می توانسته شرایطی را برای پشتیانی از حیات مانند باکتری ها و میکروب های دیگر را داشته باشد و امیدوارند که علائم این حیات گذشته، و حتی امکان شکل های زندگی فعلی، در سیاره سرخ وجود داشته باشد. به همین علت هم مأموریت های متعدد تا کنون راهی مریخ شده اند و بدین ترتیب سیاره سرخ اکنون یکی از سیارات کاوش شده در منظومه شمسی محسوب می گردد.

کمربند سیارکی (Asteroid Belt)

میان مریخ و مشتری کمربند سیارکی جای گرفته است. این محدوده مملو از سیارک های مختلف است که طبق گفته ناسا بین 1.1 تا 1.9 میلیون از آن ها قطری بزرگ تر از 1 کیلومتر دارند و میلیون ها سیارک کوچک تر هم در کنار آن ها حضور دارند. بقایای سیارک ها به ویژه از این محدوده، می تواند منشأ بارش شهابی برای ناظران زمینی در زمان هایی خاص از سال باشد.

سیاره کوتوله سرس هم با حدود 950 کیلومتر قطر، در همین منطقه جای گرفته است. تعدادی از سیارک ها هم دارای مدارهایی هستند که آن ها را به منظومه شمسی نزدیک می نماید و گاهی اوقات آن ها را به سمت برخورد با زمین یا دیگر سیارات داخلی پیش می برد.

مشتری (Jupiter)

پنجمین سیاره از سمت خورشید و بزرگ ترین سیاره منظومه شمسی مشتری است و به گفته ناسا جرم این غول گازی بیش از دو برابر مجموع همه سیارات دیگر است. ابرهای چرخان آن به علت انواع مختلف گازهای کم میزان از جمله یخ آمونیاک، کریستال آمونیوم هیدروسولفید و بعلاوه یخ و بخار آب رنگارنگ است.

یکی از ویژگی های مشهور در ابرهای چرخان، لکه سرخ بزرگ مشتری است که طوفانی غول پیکر با بیش از 15 هزار کیلومتر عرض است و نخستین بار در سال 1831 میلادی به وسیله ستاره شناس آماتور ساموئل هاینریش شوابه (Samuel Heinrich Schwabe) مشاهده شد و حداقل در 150 سال گذشته سرعت آن به بیش از 640 کیلومتر بر ساعت افزایش یافته است.

مشتری بعلاوه دارای 95 قمر است که از جمله آن ها می توان به گانیمد (Ganymede) به عنوان بزرگ ترین قمر در منظومه شمسی اشاره نمود.

زحل (Saturn)

زحل سیاره ششم از سمت خورشید است و به علت سیستم حلقه ای بزرگ و شاخص خود مشهور است. اگرچه این سیاره تنها سیاره دارای حلقه در منظومه شمسی نیست.

هنگامی که گالیلئو گالیله برای نخستین بار در اوایل دهه 1600 میلادی زحل را مطالعه کرد، تصور کرد که یک جرم با سه قسمت است: یک سیاره و دو قمر بزرگ از هر طرف. با توجه به اینکه نمی دانست سیاره ای دارای حلقه را می بیند، یک نقاشی کوچک به صورت نمادی از یک دایره بزرگ و دو دایره کوچک تر رسم کرد. بیش از 40 سال بعد اما کریستین هویگنز (Christiaan Huygens) پیشنهاد کرد که آن ها حلقه هایی اطراف سیاره هستند.

این حلقه ها از یخ و سنگ ساخته شده اند اما دانشمندان هنوز مطمئن نیستند که چگونه شکل می گیرند. این سیاره گازی بیشتر از هیدروژن و هلیوم تشکیل شده است و قمرهای بسیاری هم دارد.

اورانوس (Uranus)

اورانوس هفتمین سیاره از سمت خورشید و شاید بتوان آن را کمی عجیب تر از بقیه سیارات دانست. این سیاره دارای ابرهایی از هیدروژن سولفید است، همان ماده شیمیایی که باعث بوی ناخوشایند تخم مرغ فاسد می گردد. این سیاره هم مانند زهره از شرق به غرب می چرخد اما برخلاف آن یا هر سیاره دیگر، استوای آن تقریبا در مسیر مدار خودش است و اساسا در سمت خودش می چرخد.

اخترشناسان معتقدند که یک جرم دو برابر میزان زمین تقریبا 4 میلیارد سال پیش با اورانوس برخورد نموده و باعث شیب محور آن شده است. این شیب باعث فصل های شدیدی می گردد که 20 سال به طول می انجامد و خورشید بر روی یک قطب یا قطب دیگر، برای 84 سال زمینی می تابد.

بعلاوه تصور می گردد که این تصادف سنگ و یخ را به مدار اورانوس کوبیده است و بقایای برخورد بعدا به 28 قمر تبدیل شده اند. متان در جو اورانوس، رنگ سبز-آبی خود را به این سیاره می بخشد. علاوه بر این، اورانوس دارای 13 مجموعه حلقه های ضعیف است.

این سیاره بعلاوه جزو سردترین سیاره های منظومه شمسی است و رکورد سردترین دمای میزان گیری شده در منظومه شمسی را به خود اختصاص داده است که به منفی 224.2 درجه سانتی گراد می رسد. بعلاوه میانگین دمای اورانوس منفی 195 درجه سانتی گراد است.

نپتون (Neptune)

نپتون هشتمین سیاره از سمت خورشید است و به طور میانه سردترین سیاره منظومه شمسی محسوب می گردد به طوری که میانگین دمای آن در بالای ابرها منفی 210 درجه سانتی گراد است. ابعاد این سیاره تقریبا به میزان اورانوس است و به علت بادهای قوی فراصوت خود شناخته می گردد. بعلاوه بیش از 30 برابر زمین، از خورشید فاصله دارد.

نپتون نخستین سیاره ای بود که به جای رصد و مشاهده مستقیم، وجود آن ابتدا با استفاده از روابط ریاضی پیش بینی شد. بی نظمی در مدار اورانوس، الکسیس بووارد (Alexis Bouvard) ستاره شناس فرانسوی را به این فکر واداشت که ممکن است سیاره های دیگری در حال اعمال یک فشار گرانشی به آن باشند. در ادامه ستاره شناس آلمانی یوهان گال (Johann Galle) از محاسبات برای یاری به یافتن نپتون در یک تلسکوپ استفاده کرد. نپتون تقریبا 17 برابر زمین و دارای هسته ای سنگی است.

منطقه فرانپتونی (Beyond Neptune)

اخترشناسان مدت هاست که تصور می کردند گروهی از مواد یخی معروف به کمربند کویپر آن سوی مدار نپتون وجود داشته باشد که از حدود 30 تا 55 برابر فاصله زمین تا خورشید امتداد یافته اند. از آخرین دهه قرن بیستم تا کنون، آن ها بیش از هزار جرم از این دست یافته اند. دانشمندان تخمین می زنند که کمربند کویپر احتمالا صدها هزار جرم یخی بزرگ تر از عرض 100 کیلومتر و بعلاوه بیش از 1 تریلیون دنباله دار داشته باشد.

پلوتو که اکنون یک سیاره کوتوله محسوب می گردد هم در این منطقه ساکن است و ماکی ماکی، هائومیا و اریس هم در همین منطقه قرار دارند. یکی دیگر از اجرام کمربند کویپر هم به نام کواوار (Quaoar) نام گرفته است، احتمالا به میزان کافی بزرگ است که یک سیاره کوتوله در نظر گرفته گردد اما هنوز تحت این عنوان طبقه بندی نشده است. سدنا (Sedna) که حدود سه چهارم میزان پلوتو است، نخستین سیاره کوتوله ای است که در ابر اورت کشف شده است. مأموریت افق های نو (New Horizons) ناسا در 14 جولای 2015 نخستین پرواز تاریخ را از کنار سامانه پلوتو انجام داد.

پلوتو (Pluto)

پلوتو زمانی نهمین سیاره از سمت خورشید بود اما تفاوت های آشکاری با هر سیاره دیگری در منظومه شمسی دارد. ابعاد این سیاره کوچ کتر از ماه است. مدار آن بسیار بیضوی است که در بعضی از نقاط درون مدار نپتون جای می گیرد و در سایر موارد بسیار از آن فراتر می رود. مدار پلوتو در همان صفحه دیگر سیارات دیگر قرار نمی گیرد بلکه 17.1 درجه بالاتر یا پایین از صفحه مداری منظومه شمسی می چرخد و 288 سال طول می کشد تا یک مدار واحد را تکمیل کند.

از سال 1979 تا اوایل سال 1999 میلادی، پلوتو از نظر فاصله هشتمین سیاره از سمت خورشید بود. سپس در 11 فوریه 1999 از مسیر نپتون عبور کرد و بار دیگر به دورترین سیاره منظومه شمسی تبدیل شد تا اینکه در دهه بعد به عنوان یک سیاره کوتوله تعریف شد. دنیایی سرد و سنگی که فضایی پرتنش دارد.

دانشمندان فکر می کردند که ممکن است چیزی بیش از یک سنگ در حومه منظومه شمسی نباشد اما هنگامی که مأموریت افق های نو ناسا نخستین پرواز را از کنار آن انجام داد، دیدگاه دانشمندان تغییر کرد. پلوتو یک دنیای یخی بسیار فعال است که با یخچال های طبیعی، کوه ها و تپه های یخی و احتمالا حتی یخ فشان هایی از آب، متان یا آمونیاک پوشانده شده است.

سیاره نهم (Planet Nine)

در سال 2016 پژوهشگران وجود احتمالی یک سیاره نهم را پیشنهاد کردند. سیاره ای که هم اکنون سیاره نهم یا سیاره X لقب گرفته است. تخمین زده می گردد که این سیاره حدود 10 برابر زمین جرم داشته باشد و نسبت به زمین 300 تا 1000 برابر دورتر از خورشید باشد.

دانشمندان هنوز سیاره نهم را ندیده اند اما وجود آن را با تأثیرات گرانشی که بر دیگر اجرام موجود در کمربند کویپر دارد، برداشت نموده اند. مایک براون (Mike Brown) و کنستانتین باتینی (Konstantin Batygin) در انستیتو فناوری کالیفرنیا در پاسادنا شواهد سیاره نهم را در مطالعه ای که در استرونومیکال ژورنال منتشر شده است، توصیف نموده اند. این تحقیق بر اساس مدل های ریاضی و شبیه سازی های رایانه ای با استفاده از مشاهدات شش جرم کوچک تر کمربند کویپر اجرا شده است.

از سوی دیگر فرضیه ای که در سپتامبر 2019 ارائه شده است، نشان می دهد که سیاره نهم ممکن است یک سیاره نباشد. جاکو شولتز (Jaku Scholtz) از دانشگاه دورام و جیمز اونوین () از دانشگاه ایلینویز شیکاگو حدس می زنند که این جرم می تواند یک سیاه چاله از نوع سیاه چاله اولیه باشد که مدت کوتاهی پس از مهبانگ (بیگ بنگ) شکل گرفته است و سیستم خورشیدی ما بعدا آن را در خود گرفته است. برخلاف سیاهچاله هایی که از فروپاشی ستارگان غول پیکر شکل می گیرند، تصور می گردد که سیاهچاله های اولیه از آشفتگی های گرانشی، کمتر از یک ثانیه پس از مهبنگ شکل گرفته باشند و این یکی می تواند حتی با قطری حدود 5 سانتی متر به میزان ای کوچک باشد که برای تشخیص چالش برانگیز باشد.

اخترشناسان همچنان به جست وجوی خود برای سیاره نهم ادامه می دهند. یک آنالیز اخیر آسمان در سال 2022 با استفاده از تلسکوپ کیهان شناسی 6 متری آتاکاما (ACT) در شیلی هزاران نامزد آزمایشی را پیدا کرد اما هنوز نمی توان هیچ کدام را تأیید کرد.

ترتیب سیاره های منظومه شمسی

سیاره های منظومه شمسی را می توان بر اساس معیارهای مختلفی مرتب کرد. معروف ترین آن ها از نظر نزدیکی به خورشید است اما از جهات دیگری هم می توان به ترتیب آن ها نگاه کرد.

سیاره های منظومه شمسی به ترتیب سردترین

در منظومه شمسی، سیارات از نظر دما و بر اساس فاصله شان از خورشید و ویژگی های جوی شان متفاوت هستند. به طور کلی، هرچه سیاره از خورشید دورتر باشد، دمای آن کم تر است اما استثناهایی هم در این میان وجود دارد. سیاره های منظومه شمسی به ترتیب سردترین ها مطابق زیر هستند.

• سیاره کوتوله پلوتو (225- درجه سانتی گراد)
• نپتون (200- درجه سانتی گراد)
• اورانوس (195- درجه سانتی گراد)
• زحل (140- درجه سانتی گراد)
• مشتری (110- درجه سانتی گراد)
• مریخ (65- درجه سانتی گراد)
• زمین (15 درجه سانتی گراد)
• عطارد (167 درجه سانتی گراد)
• ناهید (464 درجه سانتی گراد)

سیاره های منظومه شمسی به ترتیب از بزرگتر

به طور کلی سیاره ها در منظومه شمسی بیرونی بزرگ تر از سیارات در منظومه شمسی داخلی هستند. اگر بخواهیم سیارات منظومه شمسی را از نظر میزان مرتب کنیم، ترتیب ابعاد سیاره ها بر اساس شعاع آن ها به این صورت خواهد بود.

• مشتری (69911 کیلومتر) - 1120 درصد میزان زمین
• زحل (58232 کیلومتر) - 945 درصد میزان زمین
• اورانوس (25362 کیلومتر) - 400 درصد میزان زمین
• نپتون (24622 کیلومتر) - 388 درصد میزان زمین
• زمین (6371 کیلومتر)
• زهره (6052 کیلومتر) - 95 درصد میزان زمین
• مریخ (3390 کیلومتر) - 53 درصد میزان زمین
• عطارد (2440 کیلومتر) - 38 درصد میزان زمین

جمع بندی

منظومه شمسی شامل هشت سیاره اصلی است که هر یک ویژگی های منحصربه فردی دارند و به دور خورشید، به عنوان منبع اصلی انرژی این مجموعه می چرخند. سیاره ها بر اساس فاصله از خورشید، ساختار، شرایط جوی و دماهای متفاوتی دارند. این سیاره ها شامل دو دسته کلی سیارات سنگی (عطارد، ناهید، زمین و مریخ) و سیارات گازی (مشتری، زحل، اورانوس و نپتون) هستند و به همراه اجرام کوچک تری مانند سیارک ها و دنباله دارها، منظومه شمسی را به مجموعه ای پیچیده و شگفت انگیز از دنیا های متفاوت تبدیل نموده اند که همچنان در خود رازهای زیادی برای کشف نهفته دارد.

عکس کاور: طرحی گرافیکی از سیارات منظومه شمسی

Credit: NASA Science

منابع: NASA Solar System, Space, Science Focus