سندرم کانال مچى یا سندرم تونل کارپال (CTS) - تنها پیامک

سندروم تونل کارپال چیست؟

تونل کارپال در حقیقت به ناحیه‌ای از مچ دست اطلاق می‌شود که عصب مدین وارد آن می‌شود. در حالت کلی و طبیعی این تونل تا حدودی تنگ است. بنابراین هر گونه ورمی که در عصب این ناحیه رخ دهد، منجر به ایجاد احساس درد، سوزن سوزن شدن، بی‌حسی و یا احساس ضعف در این ناحیه خواهد شد.

بروز این عوارض در افرادی که بیش‌تر از دست خود برای انجام کارهای مختلف استفاده می‌کنند، به مراتب بیش‌تر است. این عوارض که تحت عنوان سندروم تونل کارپال از آن یاد می‌شود، معمولا تجربه دردناکی است و در عملکرد عادی فرد اختلالاتی ایجاد می‌کند.

سندروم تونل کارپال یکی از شایع‌ترین بیماری‌های نوروپاتی است. در این عارضه فشردگی یا گیر افتادن عصب میانی در داخل تونل کارپال منجر به بروز سندروم در این ناحیه می‌شود. از آنجایی که این سندروم در میان تایپیست‌ها بیش‌تر از سایر افراد بروز می‌کند، تحت عنوان سندروم دست تایپیست نیز از آن یاد می‌شود.

15 روش براى تحمل این شرایط

هنوز سه پاراگراف نامه براى نوه تان ننوشته اید که ناگهان درد و سوزشى در دست تان ایجاد مى گردد و مجبور مى شوید قلم را روى زمین بگذارید.

هفته ها در پی رنگ مناسب آشپزخانه مى شد، اما بعد از چند بار رنگ زدن به دیوار، درد آزار دهنده اى در مچ دست احساس مى کنید. شب هنگام، همراه با احساس بى حسى در دست و مچ از خواب بیدار مى شوید. اگر چنین اتفاقاتى براى شما افتاد، احتمالا دچار سندرم کانال مچى شده اید. این بیمارى، اختلالى نیست که در طول یک شب اتفاق افتد، بلکه یک اختلال تروماتیک فزاینده اى است که در طول زمان به دلیل حرکات استرس زاى مکرر دست و مچ دست توسعه مى یابد.

تاندون هاى زیادى در کانال مچى وجود دارند که وقتى حرکات استرس زاى متعدد مانند نوشتن، تایپ کردن و چکش زدن انجام مى گردد، متورم مى شوند و روى عصب مدیان (MEDIAN) که از مچ دست عبور مى کند فشار مى آورند. نتیجه این مراحل درد بسیار شدید است.

زنان دو برابر مردان دچار این بیمارى مى شوند. بر اساس نظریات کالین هال، علایم معمولا در یک دست دیده مى گردد، اما مى تواند هر دو دست را تحت تأثیر قرار دهد. گاهى اوقات، دست درگیر حالت بى حسى، گزگز، مورمور و یا حالت خواب رفتگى دارد. معمولا این احساس در انگشت شست و اشاره دیده مى گردد، اما ممکن است در همه ى دست وجود داشته باشد. هنگامى که علایم این بیمارى احساس شد باید در پی تسکین و درمان درد باشیم.

مچ دست را به صورت دایره اى بچرخانید.

یک فیزیوتراپ مى گوید: هنگامى که گزگز شروع شد، باید حرکات و ورزش هاى آرام دست را شروع کنیم. یکى از اینها چرخش ساده دست است. دست ها را براى دو دقیقه به آرامى و به صورت دایره اى به اطراف بچرخانید. این حرکت باعث تمرین تمام عضلات مچ مى گردد، گردش خون را بهبود مى بخشد و مچ را از حالت خمیده که معمولا منجر به این سندرم مى گردد، خارج مى کند.

دست تان را بالا ببرید.

دست تان را از صفحه کلید کامپیوتر جدا کنید و بالا نگه دارید. دست تان را بالاى سر برده و آن را به همراه مچ بچرخانید.

استراحت کنید و در آرامش باشید.

در بین کارها، مقدارى استراحت کنید. دست ها را روى میز به حالت استراحت بگذارید و سرتان را به مدت دو دقیقه بچرخانید. گردن را به جلو و عقب خم کنید، سپس سر را به دو طرف خم کنید و در حال چرخش گردن، به شانه ى راست و سپس به شانه ى چپ نگاه کنید.

ورزش را همچون خوردن، در برنامه ى روزانه ى خود قرار دهید.

ورزش عضلات مشکل دار به صورت روزانه، مهم است؛ حتى اگر درد هم نداشتید حرکات ورزشى بالا باید حداقل چهار بار در روز انجام گردد.

از آسپیرین بهره ببرید.

دکتر استفان کشن جراح ارتوپد مى گوید: براى کاهش درد و التهاب از داروهاى ضد التهاب غیر استروئیدى نظیر آسپیرین یا ایبوپروفن بهره ببرید؛ از استامینوفن استفاده نکنید. استامینوفن براى سردرد است نه این بیمارى، زیرا درد را کاهش مى دهد ولى اثر کمى روى التهاب ندارد.

با یخ درمانى، درد را تسکین دهید.

بسته هاى یخ با کاهش تورم، مؤثر و کارآمد مى باشند. به دور دست تان، پد گرمازا نپیچید زیرا باعث افزایش تورم ناحیه مى گردد.

دست خود را بالا نگه دارید.

هنگامى که استراحت مى کنید، سعى کنید دست تان بالاتر از شانه باشد. طورى بنشینید که آرنج تان روى میز قرار گیرد و یا روى دسته ى صندلى تکیه دهد و نوک دست به طرف بالا باشد؛ این یک شرایط مناسب براى استراحت است.

براى تسکین درد، دست تان را مشت کنید.

حرکات فشارى انگشتان به تسکین حالت گزگز مچ دست یاری مى کند. دست تان را مشت کنید و انگشتان را به کف دست فشار دهید. سپس مچ را باز کنید و کشیده نگه دارید. این حرکت را دوباره انجام دهید.

شب ها، دست تان را در پهلو نگه دارید.

دست تان را هنگام خوابیدن، نزدیک بدن و مچ را صاف و مستقیم نگه دارید. اگر دست را از کنار تخت آویزان کنید، باعث افزایش فشار مى گردد. اگر در خواب به دلیل درد بیدار مى شوید، همان تمرین هایى را که در روز انجام مى دادید، در شب تکرار کنید.

از تخته ى اسپلینت(شکسته بندى) براى تسکین درد بهره ببرید.

براى تسکین علایم سندرم کانال مچى از اسپلینت مچى براى صاف نگه داشتن مچ بهره ببرید. اسپلینت یاری مى کند تا فشار از روى عصب برداشته گردد. انواع پلاستیکى اغلب سخت و بعلاوه گرم و چسبناکند. صرف نظر از نوع اسپیلنتى که مى خرید، باید میزان ى آن مناسب کف دست باشد و در عین حال شست و انگشتان دیگر را آزاد بگذارد.

آن را خیلى سفت نبندید.

حتما شما نمى خواهید که ترافیک را به طور کامل در مچ تان ببندید؛ مچ تان را با نوار کشى نبندید زیرا مانع خونرسانى مى گردد.

از دستگیره مناسب بهره ببرید.

اگر مى خواهید جسمى را با دستگیره جابجا کنید، مطمئن شوید جاى دست شما کاملا میزان و مناسب است. اگر جاى دست تان کوچک بود، با لوله ى پلاستیک یا نوار، آن را دوباره بسازید و اگر خیلى بزرگ بود، از یک دستگیره دیگر بهره ببرید.

با دقت عمل کنید.

اگر بعد از کار کردن با روش قدیمى در اطراف خانه تان، دچار آسیب شدید، هنگام کار کردن فشار را بر قاعده مچ تان متمرکز نکنید.

فواید ویتامین 6 B

مطالعات علمى نو نشان مى دهد که درمان با ویتامین 6 B زیر نظر پزشک، مى تواند در کاهش علایم سندرم کانال مچى مؤثر باشد. در یک مطالعه دوازده ساله، 65% افراد مبتلا به این بیمارى با مصرف روزانه ویتامین 6 B بهبود پیدا نموده اند.

دکتر الیس مى گوید: در طول 26 سال به طور موفقیت آمیزى صدها بیمار را با مقادیر بالاى مصرف روزانه ویتامین 6 B درمان نموده در حالى که هیچ اثر جانبى مشاهده نشده است.

او هشدار مى دهد که درمان با ویتامین 6 B باعث تسکین فورى علایم نمى گردد، بلکه شما باید شکیبا باشید. اغلب شش هفته طول مى کشد که تغییرات آنزیمى به حدى کافى باشد که علایم به تدریج فروکش کند.

بعد از شش تا دوازده هفته متوجه تفاوت اساسى در دست و انگشتان تان مى شوید؛ بى حسى، گزگز، سفتى و درد دست فروکش مى کند. دکتر الیس بعلاوه مى گوید: در بعضى از بیماران بعد از قطع مصرف ویتامین 6 B، این بیمارى دوباره عود مى کند.

ویتامین درمانى براى سندرم کانال مچى باید زیر نظر پزشک انجام گردد. زیرا این ویتامین مى تواند در مقادیر بالا سمى باشد.

علت بروز سندروم تونل کارپال چیست؟

بروز سندروم تونل کارپال ممکن است علل مختلفی داشته باشد. بنابراین قطعیتی در مورد امکان بروز آن وجود ندارد. در ادامه برخی از مهم‌ترین عواملی که می‌توانند احتمال بروز این سندروم را افزایش دهند را برای شما گردآوری کرده‌ایم:

• حرکات تکراری مچ و انگشتات دست
• شکستگی، در رفتگی و ضربه دیدن استخوان‌های مچ دست
• وجود تومور یا کیست در بدن
• آرتروز
• دیابت
• فشار خون بالا
• تیروئید کم کار یا پر کار
• بیماری‌های خود ایمنی نظیر آرتریت روماتوئید
• جمع شدن آب در بدن که بیش‌تر در دوران بارداری یا یائسگی اتفاق می‌افتد.
• ابتلا به بیماری‌های سیستمیک نظیر اختلالات کلیه، نارسایی کبد، بیماری‌های خونی و …
• کمبود ویتامین گروه ب
• اعتیاد به الکل
• چاقی
• ابتلا به بیماری‌های عفونی
• مواجهه با مواد سمی صنعتی و شیمیایی
• پیشینه خانوادگی یا ارثی بودن
• حوادث آسیب‌زا

واقعیت هایى براى حفظ بى دردى

بعضى کارگرها نسبت به بقیه، بیشتر درگیر مى شوند، مخصوصا قصاب ها، راننده هاى تریلى، کارگران خطوط مونتاژ، حسابداران و پردازشگران اطلاعات و کاربرهاى چکش هاى بادى. این افراد بنابر شرایط شغلى باید از دست شان در انجام کار استفاده نمایند. کسانى هم که در خانه کار مى نمایند، در معرض خطر هستند: خانه دارانى که شستشوى لباس ها را با دست انجام مى دهند و یا با جارو زمین را تمیز مى نمایند و یا حتى کسانى که میوه پوست مى گیرند.

حتى اگر شما مجبور هستید کار دستى شدیدى انجام دهید مى توانید از مشکل جلوگیرى کنید و از کار خود راضى باشید. این سندرم، حاصل فشار مداومى است که هنگام خم شدن مچ به بالا یا پایین ایجاد مى گردد. اگر مچ به تناوب منقبض و کشیده گردد، فشار افزایش مى یابد. براى جلوگیرى از آن، دست و پا را تا آنجا که مى توانید مستقیم نگه دارید. ممکن است در ابتدا خم نکردن مچ دست ها به طور مثال در تایپ کردن یا رانندگى غیر طبیعى به نظر برسد؛ اما زمان و ممارست، شما را از این ناراحتى رها مى کند.

هشدار پزشکى

ممکن است این ناراحتى ها نشانه ى آرتریت (التهاب مفاصل) باشد.

درد مچ دست، همواره به دلیل سندرم کانال مچى نیست و مى تواند نشانگر بیمارى جدى تر دیگرى باشد. اگر هنگام ورزش احساس در هم شکستگى و فشردگى در مچ تان دارید، این علایم، نشانه ى سندرم کانال مچى نیست. این علایم مى تواند نشانه ى آرتریت استخوانى باشد.

منبع : دایرة المعارف پزشک خانواده ،گروه مولفان انستیتوسلامتی آمریکا ،مترجمان : دکتر حسن کریمی یزدی و دکتر پدرام مصطفایی ،انتشارات سپهر اندیشه - 1387