تربیت معلم با رشد منفی اعتبارات دولتی؟ - تنها پیامک

به گزارش خبرنگاران، ضعف عمیق و دیرین در برنامه ریزی نیروی انسانی آموزش و پرورش و کم توجهی به نظام تأمین و تربیت معلم، کیفیت و عدالت آموزشی را در مدارس دولتی و مناطق محروم به شدت تنزل داده و پیش بینی می گردد با استمرار این شرایط، شرایط تأمین و تربیت معلم روز به روز حادتر و کم کیفیت تر گردد.

شرایط دانشگاه فرهنگیان دانشگاه متولی تربیت معلم، در زمینه فضای آموزشی و رفاهی، نسبت دانشجو به استاد و به طور خاص بودجه و اعتبارات دولتی، نشان دهنده شرایط نامناسب و ناعادلانه بودجه و اعتبارات این دانشگاه بر مبنای قوانین و در مقایسه با سایر دانشگاه های کشور است. رشد منفی سرانه اعتبارات دولتی، سرانه سه برابر کمتر و سه برابر شدن در آمد اختصاصی، ویژگی های برجسته بودجه 1399 دانشگاه فرهنگیان هستند.

رشد 25 درصدی دانشجو در برابر رشد کمتر از 5 درصدی اعتبارات هزینه ای عمومی(دولتی)

حجت اله بنیادی، استاد دانشگاه فرهنگیان و کارشناس آموزش و پرورش به تبیین شرایط بودجه دانشگاه فرهنگیان پرداخت و اظهار کرد: بودجه هزینه ای دانشگاه فرهنگیان از اعتبارات دولتی در سال 1398 معادل449 میلیارد و 367 میلیون تومان است که در سال 1399 به 471 میلیارد و 750 میلیون تومان افزایش یافته و نشان دهنده رشد 4.98 درصدی است.

وی اضافه کرد: اعتبارات هزینه ای در بخش درآمد اختصاصی در سال 1398 معادل 160 میلیارد تومان است که در سال 1399 با رشد بیشتر از 208 درصدی به 493 میلیارد تومان افزایش یافته است. کل اعتبارات هزینه ای(عمومی و اختصاصی) نیز، در سال 1398 معادل 609 میلیارد و 367 میلیون تومان است که در سال 1399 با رشد 58.32 درصدی به 964 میلیارد و 750 میلیون تومان افزایش یافته است.

این استاد دانشگاه فرهنگیان و کارشناس آموزش و پرورش با بیان اینکه میزان رشد تعداد دانشجویان (کارشناسی پیوسته) دانشگاه فرهنگیان 25 درصد است گفت: انتظار آن است که با فرض ثابت بودن بهای تمام شده، بودجه دانشگاه (از اعتبارات دولتی) حداقل 25 درصد رشد کند، اما در کمال تعجب، رشد بودجه دانشگاه فرهنگیان از اعتبارات دولتی، فقط 4.98 درصد است. رشد 58.32 درصدی کل بودجه دانشگاه برآیند رشد 208 درصدی در آمد اختصاصی، رشد منفی بهای تمام شده دولتی خدمات آموزشی به میزان (14.89-) درصد و رشد منفی (52.78-) درصدی اعتبارات دولتی خدمات رفاهی فرهنگی برای هر دانشجو از اعتبارات دولتی است.

کاهش 15 درصدی سهم هر دانشجومعلم از اعتبارات دولتی در بخش آموزش

وی با اشاره به بهای تمام شده برای آموزش دوره کارشناسی که به ازای هر دانشجو معلم دانشگاه فرهنگیان در سال 1398 معادل هفت میلیون و 63 هزار تومان است که شش میلیون و 263 هزار تومان آن از اعتبارات دولتی است گفت: بهای مذکور در سال 1399 به هفت میلیون و 273 هزار تومان افزایش یافته که فقط پنج میلیون و 330 هزار تومان آن از اعتبارت دولتی است اما در دانشگاه خوارزمی بهای تمام شده برای آموزش یک دانشجو، در سال1398 معادل 13میلیون و 174 هزار تومان که کل آن از اعتبار دولتی است، این بها در سال 1399 به 15 میلیون و 630 هزار تومان افزایش یافته که کل آن نیز از اعتبارات دولتی است.

کاهش 53 درصدی سهم هر دانشجوی دانشگاه فرهنگیان از اعتبارات دولتی در بخش رفاهی

این استاد دانشگاه فرهنگیان و کارشناس آموزش و پرورش ادامه داد: این ارقام به این معنی است که بهای تمام شده برای آموزش یک دانشجوی دانشگاه فرهنگیان 98/2 درصد رشد مثبت داشته؛ اما سهم بهای تمام شده از اعتبارت دولتی نه تنها رشد مثبت نداشته، بلکه (14.89-) درصد رشد منفی داشته است. این رشد منفی به این معنا است که دولت برای آموزش هر دانشجوی دانشگاه فرهنگیان در سال 1399 حدود 15 درصد کمتر از سال گذشته اعتبار در نظر گرفته است. یعنی به جای شش میلیون و 263 هزار تومان سال گذشته، فقط پنج میلیون و 330 هزار تومان برای تربیت هر معلم پرداخت می نماید. همچنین سهم یک دانشجوی دانشگاه فرهنگیان از اعتبارات دولتی(بخش آموزش) حدود یک سوم یک دانشجوی دانشگاه خوارزمی است.

بنیادی با بیان اینکه شرایط اعتبارات رفاهی دانشگاه فرهنگیان، به مراتب شرایط ناعادلانه تری از اعتبارات آموزشی دارد اظهار کرد: بهای تمام شده در بخش رفاهی و فرهنگی یک دانشجو معلم در سال 1398 معادل دو میلیون و 171 هزار تومان بوده که در سال 1399 با رشد 164 درصدی به پنج میلیون و 734 هزار تومان افزایش می یابد.

وی اضافه کرد: اما در کمال تعجب اعتبارات دولتی در بخش رفاهی به ازای هر دانشجومعلم از یک میلیون و 341 هزار تومان در سال 1398 به 633 هزار تومان کاهش می یابد، یعنی به رشد (52.78-) که معادل با 53 درصد کاهش است می رسد اما در دانشگاه خوارزمی شرایط کاملاً معکوس است، یعنی بهای تمام شده خدمات رفاهی یک دانشجو در سال 1398معادل دومیلیون و 382 هزار تومان بوده که 540 هزار تومان آن از اعتبار دولتی است و در سال 1399 به دومیلیون و 109 هزار تومان کاهش می یابد، ولی اعتبار بخش دولتی آن از 540 هزار تومان به یک میلیون و 712 هزار تومان افزایش می یابد که به معنای رشد بیشتر از 217 درصد سهم دولتی اعتبارات رفاهی در این دانشگاه است.

این استاد دانشگاه فرهنگیان و کارشناس آموزش و پرورش ادامه داد: نکته جالب توجه دیگر این است که 633 هزار تومان پرداختی دولت برای خدمات رفاهی فرهنگی هر دانشجومعلم در سال 1399، کمترین میزان از سال 1395 تا کنون است.

افزایش 208 درصدی درآمد اختصاصی دانشگاه فرهنگیان

وی با بیان اینکه در آمد اختصاصی دانشگاه فرهنگیان از 160 میلیارد تومان در سال 1398 به 493 میلیارد تومان در سال 1399 افزایش یافته است که به معنای افزایش بی سابقه 208 درصدی و سه برابر شدن در آمد اختصاصی این دانشگاه است اظهار کرد: نکته تأمل برانگیز در این رشد سه برابری درآمد اختصاصی آن است که عموم دانشگاه های کشور به وسیله پذیرش دانشجوی آزاد، شبانه، نوبت دوم یا ارائه خدمات فنی و مهندسی، آزمایشگاهی، پژوهشی و یا اجاره بعضی فضاهای موجود کسب درآمد اختصاصی می نمایند.

بنیادی اضافه کرد: ولی دانشگاه فرهنگیان متمایز و متفاوت با همه دانشگاه ها در ردیف برنامه تربیت معلم و خدمات رفاهی - فرهنگی چنین درآمدی را پیش بینی نموده است که به نظر می رسد بی ارتباط با کسر 45 درصد و 25 درصد از حقوق دانشجو معلمان نیست. موضوع کسر هزینه های شبانه روزی به طور ثابت و یکسان و بدون توجه به استفاده دانشجویان از این خدمات (25 درصد برای دانشجویان ترددی 45 درصد برای دانشجویان خوابگاهی)، موضوعی است که از همان ابتدای تأسیس دانشگاه مورد بحث و نقد بوده است.

این استاد دانشگاه فرهنگیان و کارشناس آموزش و پرورش ادامه داد: بنابراین به نظر می رسد آنچه که تحت عنوان درآمد اختصاصی دانشگاه لحاظ شده، در واقع مبالغی است که تحت عنوان هزینه های شبانه روزی از دانشجویان کسر شده است و رشد بی سابقه درآمد اختصاصی دانشگاه فرهنگیان در سال 99 نیز بر مبنای افزایش حقوق دانشجو معلمان به 1.5 میلیون تومان پیش بینی شده است.

مقایسه بهای تمام شده و پرداختی دولت از بهای تمام شده در دانشگاه فرهنگیان و خوارزمی

وی به مقایسه بهای تمام شده و پرداختی دولتی از بهای تمام شده را در بودجه دانشگاه فرهنگیان و خوارزمی را در دوره کارشناسی و در دو گروه مشترک علوم پایه و علوم انسانی پرداخت و گفت: این نکته لازم به یادآوری است که دانشگاه خوارزمی همان دانشگاه تربیت معلم سابق است که بعد از تأسیس دانشگاه فرهنگیان تغییر نام و تغییر مأموریت داده است.

بنیادی ادامه داد: در بودجه سال 1399 رشد تعداد دانشجویان دانشگاه فرهنگیان 25 درصد و رشد بودجه دولتی آن فقط 4.98 درصد است، اما دانشگاه خوارزمی با 6.5 درصد رشد دانشجو، از 7.75 درصد رشد بودجه برخوردار است. توجه به این نکته نیز ضروری است که دانشگاه خوارزمی از نظر سهم از اعتبارات دولتی، رشد بودجه دولتی و رشد دانشجو همانند بیشتر دانشگاه های کشور از رشد متعادلی برخوردار است و دانشگاه فرهنگیان است که ساختار و رشد بودجه آن غیر منطقی و ناعادلانه است.

این استاد دانشگاه فرهنگیان و کارشناس آموزش و پرورش با بیان اینکه بودجه هزینه ای عمومی دانشگاه خوارزمی در سال 1398 معادل175 میلیارد و 627 میلیون تومان است که در سال 1399با رشد 7.75 درصد به 189 میلیارد و 236 میلیون تومان افزایش یافته است مطرح کرد: در آمد اختصاصی این دانشگاه در سال 1398 معادل40 میلیارد تومان و در سال 1399 نیز همان 40 میلیارد تومان است. ردیف عمده تأمین در آمد اختصاصی در دانشگاه خوارزمی و بیشتر دانشگاه های کشور از محل پذیرش دانشجوی آزاد یا ارائه خدمات فنی و پژوهشی و یا اجاره بعضی فضاهای مازاد حاصل می گردد.

وی ادامه داد: اما دانشگاه فرهنگیان متفاوت با بیشتر دانشگاه های کشور درآمد اختصاصی آن در ردیف خدمات رفاهی و برنامه تربیت معلم آن قرار گرفته است. کل بودجه دانشگاه خوارزمی در سال 1398 معادل 215 میلیارد و 627 میلیون تومان است که با رشد 6.31 درصد در سال 1399 به 229 میلیارد و 235 میلیون افزایش یافته است. تفاوت فاحش میان بودجه این دانشگاه در رشد کل بودجه آنها، رشد دانشجو، رشد در آمد اختصاصی و رشد بودجه دولتی آنها است. این تفاوت در نمودار و جدول ذیل آورده شده است.

به گفته وی پرداختی دولت برای هزینه های آموزشی هر دانشجو در سال 1399 در دانشگاه فرهنگیان حدود پنج میلیون و 300 هزار تومان و در دانشگاه خوارزمی 15 میلیون و 600 هزار تومان است.

بنیادی همچنین به مقایسه کل بهای تمام شده و پرداختی دولت برای هر سه بخش آموزشی، رفاهی و فرهنگی اشاره نمود و گفت: بهای تمام شده برای یک دانشجوی دانشگاه فرهنگیان در سال 1399 حدود 13 میلیون تومان و در دانشگاه خوارزمی حدود 18 میلیون تومان است اما پرداختی دولتی از این مبالغ در دانشگاه فرهنگیان حدود شش میلیون تومان و در دانشگاه خوارزمی حدود 17 میلیون تومان است. سهم کمتر از سه برابر برای تربیت یک معلم از اعتبارات دولتی نسبت به دانشگاه خوارزمی و رشد منفی آن در سال 1399 به هیچ عنوان با چارچوب و منطق بودجه ریز عملیاتی همخوانی ندارد و احتیاجمند شرح طراحان لایحه بودجه و مدیران دانشگاه فرهنگیان است.

رابطه کسر از حقوق دانشجومعلمان با درآمد اختصاصی سه برابری!

وی با بیان اینکه در اساسنامه دانشگاه فرهنگیان و قانون متعهدین خدمت در وزارت آموزش و پرورش مجوزی بر مبنی بر کسر 45 درصد و 25 درصد از حقوق دانشجو معلمان تحت عنوان هزینه های شبانه روزی به صورت ثابت و یکسان از همه دانشجویان وجود ندارد اظهار کرد: ماده (6) قانون متعین خدمت بیان داشته دانشجویان متعهد به خدمت موضوع این قانون از شروع تحصیل خود به استخدام آزمایشی وزارت آموزش و پرورش درآمده و از حقوق وفوق العاده شغل مربوط به مدارک تحصیلی لازم جهت ورود به دوره تحصیلی مورد نظر برخوردار خواهند شد. .

این استاد دانشگاه فرهنگیان و کارشناس آموزش و پرورش ادامه داد: همچنین آنچه که در تبصره ماده(6) قانون مذکور تأکید شده، این است که پرداخت حقوق کارآموزی و حقوق به دانش آموزان و دانشجویان مذکور مانع از استفاده آنان از امکانات رفاهی عمومی از قبیل خوابگاه و وام صندوق رفاه و غیره که دانشسراها و مراکز تربیت معلم و آموزشکده های فنی و دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی و حوزه های علمیه معمولاً دراختیار آنان قرار می دهند نخواهد بود، اما هزینه های شبانه روزی و هزینه خوابگاه از وجوه پرداختی کسر خواهد شد.

بنیادی با بیان اینکه این ماده تصریح می نماید دانشجویان متعهد خدمت همانند همه دانشجویان از امکانات رفاهی عمومی همانند سایر دانشگاه ها برخوردارند و پرداخت حقوق به آنها مانع از بهره مندی آنها از این امکانات نخواهد بود مطرح کرد: بدیهی است که کسر از وجوه پرداختی نیز شامل دانشجویانی است که از امکانات شبانه روزی استفاده نمایند که به تناسب میزان استفاده آنها، عموماً به وسیله سامانه تغذیه و سامانه خوابگاه باید نسبت به پرداخت هزینه های آن مطابق تعرفه های سایر دانشگاه ها اقدام نمایند.

وی ادامه داد: نکته قابل تأمل دیگر در این زمینه عملکرد متفاوت دانشگاه فرهنگیان با دانشگاه شهید رجایی است. دانشجویان دانشگاه شهید رجایی نیز تابع قانون متعهدین خدمت هستند، اما کسر یا الزام به پرداخت چنین مبالغی(کسر 45 درصد و 25 درصد) برای آنها وجود ندارد لذا بر مبنای قوانین موجود و اختیارات هیئت امنای دانشگاه، پیش بینی درآمد اختصاصی 493 میلیارد تومانی به وسیله کسر یکسان و ناعادلانه از حقوق دانشجو معلمان، مغایر با قانون متعهدین خدمت و اساسنامه دانشگاه فرهنگیان است.

این استاد دانشگاه فرهنگیان و کارشناس آموزش و پرورش با اشاره به بعضی ابهام هایی که در این زمینه وجود دارد اشاره و اظهار کرد: چرا همانند سایر دانشگاه های کشور و به استناد قانون متعهدین خدمت، اعتبار متناسب دولتی برای دانشجویان دانشگاه فرهنگیان در نظر گرفته نمی گردد؟ کسر 45 و 25 درصد بر مبنای کدام قانون انجام می پذیرد و مبنای محاسبه این اعداد کدام است؟ چرا نباید دانشگاه فرهنگیان همانند سایر دانشگاه های کشور نرخ خدمات خوابگاه و غذای خود را اعلام و دانشجو بنابر اختیار خود نسبت به انتخاب و پرداخت هزینه آن اقدام کند؟ افزایش سه برابری درآمد اختصاصی دانشگاه فرهنگیان با کدام فعالیت ارزش آفرین حاصل خواهد شد؟

ابهام در آمار دانشجومعلمان و مهارت آموزان

بنیادی با اشاره به بعضی آمارها که توسط دانشگاه و فرهنگیان در خصوص آمار دانشجویان و ظرفیت پذیرش ذکر شده است، گفت: طبق دو خبر مندرج در رسانه ها، یک مرتبه ظرفیت پذیرش این دانشگاه در دوسال گذشته به نسبت 1396 و سال های با افزایش بیش از آن 13 برابری ذکر شده و یک بار ظرفیت پذیرش دانشجو در این دانشگاه سه برابر ذکر شده است.

وی ادامه داد: آمار دانشجویان دانشگاه فرهنگیان بر مبنای بودجه دانشگاه از سال 1395 تا 1398 در نمودار ذیل درج شده است. مطابق این نمودار آمار دانشجویان این دانشگاه در سال 96، 51.700 نفر است که در سال 1398 با افزایش 4.300 دانشجو به 56000 رسیده است. سئوال اینجاست که افزایش 13 یا سه برابری ظرفیت پذیرش دانشگاه که در خبرها ذکر شده است چرا در بودجه نیامده و بر مبنای آن بودجه اختصاص نیافته است؟ مقایسه آمار مذکور با آمار دانشجویان که در بودجه این دانشگاه ذکر شده نشان دهنده یک ابهام و عدم شفافیت است که احتیاجمند شرح مسئولان مرتبط است.

این استاد دانشگاه فرهنگیان و کارشناس آموزش و پرورش با بیان اینکه نکته دیگر نیز مربوط به آمار مهارت آموزان و معلم دانشجویان کارشناسی ناپیوسته این دانشگاه است مطرح کرد: تعداد این دانشجویان نیز در نمودار ذیل آورده شده است. این آمار نیز نشانگر افزایش سه یا 13 برابری ظرفیت پذیرش این دانشگاه نیست و از سویی عدم انطباق این آمار با تعداد مهارت آموزان ماده 28 و معلم دانشجویان دوره کاردانی به کارشناسی مسئله و ابهام دیگر است. این آمار با تعداد کل معلمان که مأموریت توانمندسازی و بهسازی آنها جزو مأموریت های دانشگاه فرهنگیان است، نیز همخوانی ندارد.

بنیادی اضافه کرد: سرانه تخصیص یافته به مهارت آموزان ماده 28 اساسنامه و معلم دانشجویان دوره کاردانی به کارشناسی نیز در نمودار ذیل آورده شده است. سرانه تخصیص برای دوره یکساله مهارت آموزی برای تربیت یک معلم در سال 1395 معادل یک میلیون و 266 هزار تومان است که در سال 1399 به یک میلیون و 572 هزار تومان افزایش یافته است. سئوالی که در این خصوص وجود دارد این است که بر چه مبنایی و با چه الگوی محاسباتی بهای تمام شده برای یک دانش آموز دوره متوسطه بیش از پنج میلیون تومان است؛ اما بهای تمام شده برای یکسال مهارت آموزی یک معلم کمتر از یک سوم آن بدست آمده است ؟ رشد سالانه کمتر از 10 درصد بهای تمام شده نیز از دیگر نکات تخصیص اعتبار در این بخش است.

وی با بیان اینکه با پذیرش تنگناها و محدودیت منابع بودجه ای، پیشنهاد می گردد نمایندگان مجلس شورای اسلامی بدون احتیاج به تغییر در منابع درآمدی و فقط با نگاهی عادلانه نسبت به آنالیز بهای تمام شده برای آموزش یک دانشجو در دانشگاه های مختلف اقدام نمایند گفت: همچنین ضروری است با یک میانگین و دامنه تغییر منطقی، نسبت به تعدیل بهای تمام شده در همه دانشگاه های کشور و به طور خاص در دانشگاه فرهنگیان اقدام نمایند.

این استاد دانشگاه فرهنگیان و کارشناس آموزش و پرورش اضافه کرد: از طرفی جذب و استخدام معلمان از دو روش دوره چهارساله از دیپلم و با پرداخت حقوق و مزایا و بهره مندی از امکانات رفاهی(قانون متعهدین خدمت) و دوره یکساله مهارت آموزی بدون پرداخت حقوق و حتی در بعضی مواقع با الزام به پرداخت بخشی از هزینه دوره از طرف مهارت آموزان رویه ای ناعادلانه به نظر می رسد، لذا بازنگری اساسی در نظام جذب و استخدام معلم و تدوین یک چارچوب شفاف برای آن به عنوان یک ضرورت و اولویت مهم قانونگذاری پیشنهاد می گردد.

وی با بیان اینکه همچنین اگر استدلال متولیان بودجه کشور و دانشگاه فرهنگیان بر این است که پذیرش دانشجو به وسیله قانون متعهدین خدمت و پرداخت حقوق به آنها در زمان تحصیل ناصحیح است، بهتر است بجای اقدام خلاف قانون، پیگیر اصلاح آن باشند تاکید نمود: دانشگاه فرهنگیان از نظر نسبت دانشجو به عضو هیئت علمی، از نظر فضای آموزشی احتیاجمند توجه اساسی است و به نظر می رسد بهترین و سریع ترین راه چاره تأمین هیئت علمی متخصص برای آن تسهیل تبدیل شرایط معلمان پیروز و شایسته با مدرک دکتری است و سریع ترین راه چاره تأمین بخشی از فضای آن نیز واگذاری فضاهایی حداقل به میزان فضای سه دانشگاه تربیت معلم تهران، سبزوار و آذربایجان که در گذشته دانشگاه تربیت معلم بودند از طرف وزارت علوم است.