رابطه تهوع با بارداری - تنها پیامک

احتمال تهوع و استفراغ در زمان حاملگی در شرایط زیر بیشتر است:

* حاملگی دو قلو یا چند قلو. دلیل آن ممکن است مقادیر بالاتر hCG یا هورمونهای دیگر در بدن باشد. احتمال شدیدتر بودن تهوع و استفراغ هم در این صورت وجود دارد. البته این مسئله قطعی نیست و برخی زنان که حاملگی دوقلو یا چند قلو دارند اصلا تهوع ندارند.

* وجود تهوع و استفراغ در حاملگی های قبلی

* وجود سابقه تهوع و استفراغ بعنوان عارضه مصرف قرص های ضد بارداری. دلیل این مسئله ممکن است پاسخ بدن به افزایش سطح استروژن باشد.

* سابقه استعداد به بیماری حرکت (motion sickness)

*استعداد ژنتیکی تهوع حاملگی. در صورتیکه مادر یا خواهرتان بیماری صبحگاهی شدید داشته اند احتمال ابتلای شما بیشتر است.

* سابقه سردردهای میگرنی

آیا تهوع بر روی جنین تأثیر دارد؟

تهوع خفیف و استفراغ گهگاهی که معمولا در بیماری صبحگاهی وجود دارد تا زمانیکه مادر غذا را تحمل کند و مقادیر زیاد مایعات بنوشد تهدیدی برای سلامتی جنین نیست. از این گذشته، جنین در عمده زمان سه ماهه اول آنقدر کوچک است که به کالری چندانی احتیاج ندارد. اگر مادر نتواند یک رژیم غذایی متعادل داشته باشد بد نیست که مولتی ویتامین مصرف کند. اگر آهن تهوع را بدتر می نماید بهتر است از مولتی ویتامین هایی استفاده گردد که دوز آهن آنها کم بوده و یا آهن نداشته باشند. اگر خانم حامله نتواند هیچ چیزی حتی مایعات را در معده برای 24 ساعت نگه دارد ممکن است به استفراغ بیش از حد در زمان حاملگی (Hyperemesis Greydarant) مبتلا شده باشد که درمان آن چندان ساده نیست. عدم افزایش وزن مادر در سه ماهه اول معمولا اشکالی ندارد البته تا زمانیکه ناشی از غذا نخوردن نباشد و مایعات به میزان کافی مصرف گردد. اشتهای مادر پس از گذشت این زمان بازگشته و وزنش افزایش خواهد یافت.

آیا نداشتن بیماری صبحگاهی به معنای افزایش احتمال سقط است؟

نه ضرورت. این واقعیت وجود دارد که برخی مطالعات نشان داده اند که زنانی که بچه هایشان سقط می گردد کمتر دچار تهوع می شوند. (عدم تکامل کافی جنین یا جفت سبب پایین بودن هورمونهای حاملگی شده و در نتیجه تهوع در این زنان کمتر است. ولی بسیاری از زنان هم وجود دارند که حاملگی کاملا طبیعی داشته و بعد از سه ماهه اول دیگر تهوع ندارند.

راههای کاهش تهوع بیماری صبحگاهی

همه روش هایی که در زیر گفته می گردد بر شواهد محکم راسخ نیستند، ولی شایعترین توصیه هایی هستند که معمولا متخصصین زنان و ماماها به بیمارانشان می نمایند.

* از غذاها و بوهایی که سبب تهوع می شوند پرهیز کنید. اگر تقریبا همه چیز باعث تهوع می گردد اشکالی ندارد که تنها چند غذای محدودی که مسئله ای ایجاد نمی نمایند مصرف گردد حتی اگر تمام مواد غذایی لازم برای بدن را تأمین نکند. یک راه دیگر هم مصرف غذاهای بیمزه و یا گرم نکردن غذا است تا بوی آن کمتر باشد.

*سعی کنید همواره مقداری شیرینی ساده مثل کلوچه کنار تخت خود داشته باشد. هنگامی که از خواب بیدار می شوید یکی دو تا بخورید و قبل از بلند شدن از جایتان 20 تا 30 دقیقه دراز بکشید. داشتن این شیرینی ها کنار تخت ممکن است در صورتیکه که نصف شب با حالت تهوع از خواب بیدار شوید هم یاری نماینده باشد.

* وعده های غذاییتان را کوچک و متعدد کنید تا معده تان هیچوقت خالی نباشد. برخی زنان معتقدند که کربوهیدرات ها در هنگام تهوع برترین خوراکی هستند ولی یک مطالعه کوچک نشان داده است که غذاهای دارای پروتئین بالا احتمالا اثر بهتری دارند.

* از غذاهای چرب پرهیز کنید زیرا هضم آنها بویژه در حاملگی که تخلیه معده به زمان بیشتری احتیاج دارد بیشتر طول می کشد. بعلاوه از غذاهای سنگین و چرب، تند، اسیدی و سوخاری شده هم که می توانند باعث تحریک معده و دستگاه گوارش شوند پرهیز کنید.

*سعی کنید مایعات را بین وعده های غذایی مصرف کنید. بعلاوه سعی کنید یکباره حجم زیادی مایع مصرف نکنید زیرا معده به این ترتیب پر شده و اشتهایتان برای خوردن غذا کم می گردد. یک روش خوب این است که یک نوشیدنی را در طول روز جرعه جرعه بنوشید. اگر زیاد استفراغ می کنید از یک نوشیدنی ورزشی حاوی گلوکز، نمک و پتاسیم بهره ببرید تا الکترولیت های (املاح) از دست رفته جبران شوند.

* سعی کنید به میزان کافی استراحت کنید و اگر می توانید در طول روز چرتی بزنید. تماشای تلویزیون و یا رفتن به منزل یکی از دوستان یا بستگان راه خوبی برای مقابله با استرس بوده و حواس شما را از تهوعتان پرت می نماید.

* سعی کنید ویتامین هایی را که برایتان تجویز شده را همراه با غذا یا درست قبل از خواب بخورید. اگر آهن موجود در قرصهای مولتی ویتامین تهوع شما را زیاد می نماید از پزشکتان بخواهید که داروی شما را عوض کند.

* از پزشک معالجتان در خصوص ویتامین B6 بپرسید. دلیل بهتر شدن تهوع بر اثر مصرف ویتامین B6 دقیقا تعیین نیست ولی مطالعات نشان می دهند که مصرف این ویتامین در برخی زنان مؤثر بوده و در صورتیکه با دوز صحیح مصرف گردد هیچ خطری ندارد. دوز معمول ویتامین B6 برای درمان بیماری صبحگاهی بین 10 تا 25 میلی گرم، سه بار در روز است ولی بهتر است قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید.

* اگر هیچیک از راههای فوق مؤثر نبود از پزشکتان بخواهید برایتان داروی ضد تهوع تجویز کند. توجه داشته باشید که مصرف هر گونه دارو در زمان حاملگی حتما باید با نظر پزشک صورت گیرد بنابراین از مصرف خوسرانه دارو خودداری کنید.

استفراغ بیش از ده در زمان حاملگی

اگر خانم حامله نتواند هیچ چیزی حتی مایعات را در معده برای 24 ساعت نگه دارد ممکن است به استفراغ بیش از حد در زمان حاملگی (Hyperemesis Greydarant) مبتلا شده باشد که درمان آن چندان ساده نیست. این عارضه هر چه سریعتر تشخیص داده شده و درمان گردد احتمال بهبودش بیشتر است. در این موارد بلافاصله به بیمار مایعات وریدی (سرم) داده می گردد تا آب از دست رفته بدن جبران گردد. سپس برای کنترل الکترولیت های خون و اطمینان از عدم وجود بیماریهای زمینه ای دیگر که سبب تهوع و استفراغ می شوند آزمایشاتی انجام می گردد. بسته به مورد، بیمار ممکن است چند روز بستری گردد تا راحت بتوان وی را از راه وریدی تغذیه کرد.

بسیاری از زنان با گرفتن مایع وریدی و جبران مایعات از دست رفته حالشان بهتر شده و می توان تهوع و استفراغ را در آنها با داروهای ضد تهوع کنترل کرد. در برخی موارد نادر، تهوع و استفراغ ادامه یافته و بیمار مجبور است هر چند وقت یک بار در بیمارستان یا منزل از سرم استفاده کند. این عارضه در صورت عدم درمان می تواند منجر به از دست رفتن مزمن آب، بدن، کاهش وزن، سوء تغذیه و عوارض دیگر برای مادر و کودک گردد.

منبع: 9 ماه انتظار شیرین، بتول جعفری گلستان، چاپ دوم، نوید حکمت، قم 1396